Wykres udźwigu wózka widłowego - najważniejsze informacje

Jednym z podstawowych tematów, z jakim musi zapoznać się koniecznie każdy przyszły operator jest wykres udźwigu wózka widłowego. Umiejętność odczytywania danych z wykresu jest niezbędna przez cały okres pracy na wózkach widłowych, właściwie każdego dnia, gdy korzysta się z widlaków do transportu oraz unoszenia ładunków.

Pojęcia, które warto znać

Zanim przejdziemy do meritum - czyli tego, jak odczytywać diagram udźwigu wózka widłowego, konieczne jest zapoznanie się z najważniejszymi terminami, które mogą być przydatne w tym kontekście, czyli:

• stateczność wózka widłowego,
• udźwig nominalny,
• udźwig rzeczywisty,
• udźwig zredukowany.

Ponadto, jednym z parametrów, których znajomość niezbędna jest podczas odczytywania informacji z diagramu udźwigu wózka widłowego jest odległość środka ciężkości ładunku od czoła wideł. Warto wiedzieć, iż środek ciężkości zazwyczaj (ale nie zawsze) znajduje się w połowie długości składowanego produktu. Odstępstwem od tej normy jest sytuacja, w której transportowane są ładunki o nieregularnych kształtach.

Stateczność wózka widłowego

Stateczność wózków widłowych to inaczej ich zdolność do zachowania równowagi zarówno w trakcie postoju, jazdy, jak i wykonywania operacji unoszenia ładunków. Na zachowanie stateczności wpływ mają m.in:

• waga pojazdu,
• waga ładunku, który jest przewożony przez pojazd w stosunku do udźwigu wózka widłowego,
• sposób rozmieszczenia ładunku na widłach (oraz jego środek ciężkości),
• warunki pracy,
• a nawet umiejętności operatora.

Inaczej czynniki te można określać jako:

• moment ustalający - czyli waga pojazdu oraz jego ładunku,
• a także moment wywracający - na który składają się np. panujące w trakcie obsługi pojazdu warunki, czy ukształtowanie terenu, po którym porusza się wózek jezdniowy.

Utrata stateczności wózka widłowego może skutkować problemami z zachowaniem stabilnej pozycji, łącznie z możliwością zsunięcia się transportowanych ładunków z wideł, upadek ładunku lub nawet przewróceniem się pojazdu.

Udźwig nominalny wózka widłowego

Udźwig nominalny stanowi maksymalną masę ładunku, który można bezpiecznie unieść (z zachowaniem jego środka ciężkości) przez wózek widłowy na określoną wysokość.
Wartość udźwigu nominalnego zależy od modelu urządzenia, zastosowanej w pojeździe przeciwwagi oraz wybranej wysokości roboczej.

Udźwig rzeczywisty

Wartość udźwigu rzeczywistego jest równa (lub mniejsza) od wartości udźwigu nominalnego wózka widłowego, w zależności od tego czy odległość środka ciężkości ładunku od czoła wideł, waga oraz wysokość podnoszenia przekraczają (lub nie przekraczają) parametry dla wartości nominalnej.

Udźwig zredukowany

Udźwig zredukowany wyznacza każdorazowo dla pojazdu jego producent. Jest to ostateczny i maksymalny ciężar ładunku, jaki wózek widłowy może unieść powyżej ustalonej dla udźwigu nominalnego wysokości, z koniecznością zachowania określonego środka ciężkości. Oczywiście, musi się to odbywać z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i nie może powodować uszkodzenia pojazdu.

Jak odczytywać diagram udźwigu wózka widłowego?

Diagram udźwigu wózka widłowego umieszczony jest w formie tabeli lub wykresu na naklejce lub metalowej tabliczce znamionowej w pobliżu stanowiska operatora wózka widłowego. Co ważne, każdy model urządzenia posiada swój, wyznaczony przez producenta, diagram udźwigu wózka widłowego. Dlatego przed rozpoczęciem pracy na danym urządzeniu, pracownik każdorazowo powinien zapoznać się z tabelą przeznaczoną dla konkretnego modelu, który będzie przez niego użytkowany.

Z diagramu udźwigu wózka widłowego na podstawie dwu posiadanych informacji, odczytać można wartość trzeciej. W zależności od potrzeb może to być:

• wysokość podnoszenia,
• odległość środka ciężkości ładunku od czoła wideł,
• maksymalna masa ładunku.

Co oznacza to w praktyce?

• Do odczytania maksymalnej wysokości podnoszenia dla danego ładunku konieczna jest znajomość wagi tegoż ładunku oraz jego środka ciężkości.
• W sytuacji gdy chce się dowiedzieć z kolei, jaka jest maksymalna masa ładunku, który chce się unieść na daną wysokość, można odczytać to z wykresu na podstawie podanej wysokości oraz środka ciężkości ładunku.
• Natomiast, by odczytać jaki powinien być rozmieszczony środek ciężkości ładunku należy posiadać informację o całkowitej masie ładunku oraz wysokości na jaką ma zostać podniesiony.

Dlaczego diagram udźwigu wózka widłowego jest tak ważny?

Odpowiedź na to pytanie znaleźć można już w pierwszej części tekstu, gdyż jest nią - stateczność wózka widłowego. Diagram udźwigu wózka widłowego jest niezbędny, by móc szybko i sprawnie wyznaczać wartości maksymalnego bezpiecznego podnoszenia lub też maksymalnej dopuszczalnej masy dla obsługiwanego ładunku. Z kolei czynniki te składają się na zapewnienie stateczności wózka widłowego. Przekroczenie któregokolwiek z parametrów np. w przypadku uniesienia ładunku o zbyt dużej masie i nieprawidłowo wyważonym środku ciężkości na nadmiernie dużą wysokość może skutkować utratą równowagi pojazdu lub powstaniem istotnych, nieodwracalnych uszkodzeń masztu wózka widłowego lub elementów układu hydraulicznego.

Skutkiem niezastosowania się do diagramu udźwigu wózka widłowego może być także zniszczenie części urządzenia, które nie odpowiadają bezpośrednio za unoszenie, natomiast biorą czynny udział w transportowaniu oraz obsłudze ładunków, takich jak np. opony do wózków widłowych.

Właśnie dlatego diagram udźwigu wózka widłowego to jedno z podstawowych zagadnień wprowadzanych na kursie na wózki.

Podsumowanie

Umiejętność odczytywania informacji zawartych na diagramie udźwigu wózka widłowego jest niezwykle ważna, aby uniknąć problemów ze statecznością pojazdów, bezpiecznie przewozić ładunki a także z powodzeniem unosić je na dozwoloną wysokość bez obaw o ewentualny upadek palet.